Sinds deze week hebben alle basisscholen in Schiedam de beschikking over Pak@ Bliep, een lespakket dat leerkrachten en kinderen helpt om het onderwerp opgroeien in armoede bespreekbaar te maken in de klas. Wij vroegen Kees Bol, voormalig adjunct-directeur op obs Het Startblok, ambassadeur van Bliep en regiomanager van het Jeugdeducatiefonds, waarom het belangrijk is om op school aandacht te besteden aan het onderwerp armoede.
Op iedere school zou aandacht moeten zijn voor armoede
Kees Bol: “School is dé plek om kinderen bij te brengen dat kansenongelijkheid bestaat. Die ongelijkheid wordt in veel gevallen gevoed door armoede. De kansen van kinderen die opgroeien in armoede worden groter als ze meer gebruikmaken van de faciliteiten en hulpregelingen die er zijn. Dat zijn er inmiddels heel wat, maar dat is niet goed genoeg bekend bij kinderen en hun ouders. Als ze er wel van op de hoogte zijn, voelen ze vaak te veel schroom om er gebruik van te maken of ze denken dat zij er niet voor in aanmerking komen.
Voor een groot deel van de mensen die in armoede leven, is het aanvragen van regelingen overigens veel te ingewikkeld. Als jij de taal niet goed spreekt of begrijpt, probeer dan maar eens de benodigde informatie op je loonspecificatie te vinden. Eigenlijk moet dat aanvragen gewoon simpeler, maar daar kan iemand als ik helaas niet zo veel aan doen. We kunnen er wel voor zorgen dat kinderen en ouders er hulp bij kunnen krijgen, zoals dat ook bij Bliep gebeurt. Door op school aandacht te besteden aan het onderwerp en te laten zien wat er allemaal mogelijk is, kunnen we kinderen ook helpen om kansen te grijpen.”
Maak het onderwerp bespreekbaar, kinderen begrijpen het heel goed
“Armoede blijft voor veel leerkrachten een lastig onderwerp. Ze ervaren het als een inbreuk op de privacy van kinderen of ouders of ze zijn bang om mensen te kwetsen door erover te beginnen. Het is niet ook niet leuk om arm te zijn. Om als enige al drie jaar dezelfde schoenen te hebben, terwijl de rest op Nike’s loopt. Maar er ligt een soort deken over het onderwerp, waardoor mensen het niet durven te bespreken. Ik denk dat als je dit soort dingen bespreekbaar maakt, kinderen het juist heel goed begrijpen. Zowel de kinderen die zelf in armoede leven, als de kinderen die er nog niets van weten.
Een voorbeeld van onze school: een meisje uit groep 8 merkte dat een jongen in de klas nieuwe schoenen nodig had en ze wist dat zijn ouders dat niet konden betalen. Ze is toen naar haar vader gegaan om te vragen of zij schoenen voor hem konden kopen. Ze hebben dat voor die jongen gedaan en hij was dolblij.
Het is dus goed om er meer met elkaar over te praten. Zo kun je kinderen namelijk helpen om gebruik te maken van de faciliteiten die er zijn. Een fiets, sporten, een vakantie… Er is zo veel mogelijk dat je soms zelfs door de bomen het bos niet meer ziet. Een lespakket helpt om dit aanbod beter bekend te maken. Het kan voor kinderen ook de drempel verlagen om dingen aan te vragen.
Overigens vinden sommige mensen dat dit helemaal geen taak is voor school. Zij vinden dat armoede een probleem is dat mensen zelf moeten oplossen. Ik denk dat het wel degelijk op school thuis hoort. Zeker als je lesgeeft in een achterstandswijk, dan is armoede een van de belangrijkste redenen waardoor kinderen slecht leren op school. Maar vergis je niet, ook in de wijken in Noord is er armoede. Misschien valt dat minder op, er is ook namelijk ook veel stille armoede. Als je gaat scheiden en je moet in je eentje van een klein salaris een flinke hypotheek betalen, dan kan dat net zo goed veel geldproblemen opleveren.”
Ook leerkrachten leren ervan
“Armoede vind je overal, soms zie je het meteen en soms kunnen mensen het heel goed verborgen houden. Daarom moeten eigenlijk alle scholen het lespakket gaan gebruiken. Praat erover met kinderen, zodat zij beter weten waar ze terechtkunnen en kunnen ontdekken hoe ze een ander kunnen helpen. Ook als leerkracht kun je er kennis van meepikken. Ik merk dat ik kinderen op weg kan helpen, omdat ik veel over het onderwerp weet. Op Het Startblok wisten mijn collega’s dat en schakelden zij mij in als dat nodig was. Maar eigenlijk moeten veel meer leerkrachten binnen de scholen weten wat er mogelijk is. School is de plek waar je de kinderen vindt en het is daarom ook de plek om ze te helpen waar dat kan.”